آلودگی اقیانوس‌ها شامل ترکیبی پیچیده از مواد سمی، پلاستیک، مواد شیمیایی ، نفت، پسماند شهری و صنعتی، حشره کش‌ها، کودهای شیمیایی، داروهای شیمیایی، ضایعات کشاورزی و فاضلاب است.
بیش از ۸۰ درصد از این آلودگی را منابع زمینی تشکیل می‌دهند که از طریق رودخانه‌ها، اتمسفر(آلاینده‌های هوا توسط باران و برف در اقیانوس شسته می شوند)، به طور مستقیم از طریق تخلیه مواد از جمله مواد آلوده کننده تصفیه خانه‌ها ایجاد می‌شود. آلودگی اقیانوس‌ها در کنار سواحل و مناطق پرازدحام در خطوط ساحلی و در کشورهایی با درآمد پایین یا متوسط سنگین‌تر است. اما آلودگی اقیانوس‌ها همچنین ممکن است در اقیانوس‌های آزاد و در اعماق اقیانوس‌ها و سواحل سرزمین‌های دورافتاده شناخته شود و در واقع آلودگی اقیانوس‌ها مرزی نمی‌شناسد.
خطرناک ترین موارد آلودگی اقیانوس ها؛
آلودگی پلاستیک:
آلودگی پلاستیک مشهودترین نمونه از آلودگی اقیانوس‌ها است. بیش از ۱۰ تن از پلاستیک‌ها هر ساله وارد اقیانوس‌ها می‌شوند. بیشتر آنها به ذرات ریزپلاستیک تجزیه می‌شوند و در رسوبات ساحلی و اعماق دریا تجمیع می شوند.
قطعات بزرگتر پلاستیک برای چند دهه روی آب شناور می‌مانند و در نهایت به عنوان مواد غلیظ گسترده وارد محل تقاطع جریان‌های آبی می‌شوند و به گردش در می‌آیند. «بسته اشغال» اقیانوس آرام بهترین نمونه آن است.
ریز پلاستیک‌ها مواد شیمیایی سمی چندگانه‌ای دارند که برای انعطاف پذیری پلاستیک‌ها به آنها افزوده می‌شود و همچنین شامل مواد ضد آب و مقاوم دربرابر شعله هستند. آنها حاوی مواد شیمیایی هستند که می توانند سرطان‌زا باشند و مشکلاتی را در تولد کودکان نارس و باروری ایجاد کنند.
این ذرات شیمیایی وارد زنجیره مواد غذایی می‌شوند مثلا در بدن ماهی ها ذخیره شده و هنگامی که انسان از ماهی ها برای خوراک استفاده می‌کند در واقع میلیون‌ها ذره ریزپلاستیکی و مواد شیمایی را وارد بدن خود می‌کند. هر چند میزان آسیب این ریزپلاستیک‌ها بر بدن انسان محل بحث است ، اما قرار گرفتن درمعرض مواد شیمیایی خطر انواع بیماری‌های ناشی از آنها را افزایش می‌دهد و در واقع انسان اکنون ریزپلاستیک‌ها را در بدن خود دارد.
جیوه در اقیانوس ها گسترده است و عامل اصلی آنسوختن ترکیبات کربنی در مصارف خانگی و صنعتی میباشد.جیوه بعد از سوختن ترکیبات کربنی وارد جو شده و در نهایت وارد دریا می‌شود. استخراج طلا منبع دیگری است ، زیرا از جیوه برای استخراج طلا از سنگ معدن استفاده می شود.
جیوه می تواند در ماهی‌هایی که انسان‌ها از آنها استفاده می کنند، به مقدار زیادی تجمع یابد. ماهی‌های آلوده به خصوص اگر توسط مادران باردار خورده شوند می‌توانند خطرناک باشند. نوزادانی که در رحم مادران خوددر معرض جیوه قرار می‌گیرند دچار آسیب مغزی می‌شوند، ممکن است ضریب هوشی آنها کاهش یافته و خطر بیماری‌های اوتیسم و سایر اختلالات یادگیری در آنها افزایش یابد. قرار گرفتن در معرض جیوه برای بزرگسالان هم خطرناک است و بیماری‌های قلبی و زوال عقل را افزایش دهد.
آلودگی های نفتی در اقیانوس ها:
این آلودگی ناشی از نشت نفت است که میکروارگانیسم‌های دریایی را در معرض خطرقرار می‌دهند. این مواد، اکسیژن زمین را تامین می‌کنند و از انرژی خورشیدی برای تبدیل گاز دی اکسید کربن به اکسیژن استفاده می‌کنند و مواد شیمیایی و دیگر مواد آلوده کننده ارگانیک به آنها آسیب می‌رسانند. وقتی نیاز به نفت گسترده باشد تاثیر آن نیز هنگفت است.
آلودگی ساحلی:
پدیده کشند سرخ نوعی شکوفایی جلبکی است که موجب عدم نفوذ اکسیژن در لایه‌های عمیقتر آب می‌شود و با مصرف اکسیژن موجود در محیط آبی، شرایط را برای رشد و زندگی آبزیان بسیار سخت می‌کند و مرگ ماهیان را بدنبال دارد. شرایط شکوفایی جلبکی بسیار پیچیده است. در برخی مواقع این پدیده کاملا منشا طبیعی دارد و گاه از فعالیت‌های انسانی ناشی می‌شود. در شرایطی که منشا انسانی در بروز این پدیده مطرح است عوامل گوناگونی مانند ورود فاضلاب‌های انسانی و کشاورزی و صنعتی به منابع آبی که حاوی نیترات و فسفات هستند و به مقدار زیاد در کودهای کشاورزی استفاده می‌شوند، عوامل مهم و تاثیرگذار در تشدید شرایط کمبود اکسیژن در محیط آبی می‌باشند. همچنین افزایش گازهای گلخانه‌ای، گرد و غبار غنی از آهن، فاکتورهای هیدرولوژیک و تغییرات عظیم در آب و هوای جهانی، جابجایی و انتقال گونه‌های غیربومی از طریق آب، توازن کشتیها و بسیاری عوامل ناشناخته به عنوان عوامل تاثیرگذار در بروز این پدیده هستند. تاثیرات شکوفایی جلبک علاوه بر جانوران و آبزیان، مردم منطقه را نیز از نظر اقتصادی و بهداشتی متضرر خواهد کرد.
میکروارگانیسم‌های خطرناک:
این مواد ناشی از ترکیبی از آلودگی ساحلی و گرم شدن دریاها است که باعث گسترش آنها می‌شود. باکتری‌های خطرناکی که در آب‌های گرم‌تر یافت می‌شوند و باعث بیماری‌های کشنده می‌شوند.
آسیب به گونه‌های مختلف آبزیان و نابودی آنها هم یکی از موارد اصلی آلودگی دریایی میباشد. مثلا طی چند سال اخیر ماسیک‌ها و دستکش‌ها، زباله‌های بسته بندی محصولات، تورهای صیادها و...
به رغم نتایج هشدار دهنده این تحقیقات خبر خوش این است که آلودگی اقیانوس ها مانند دیگر انواع آلودگی ها قابل کنترل وپیشگیری هستند. ممنوعیت استفاده از پلاستیک‌های یکبار مصرف و تفکیک بهتر زباله می تواند این آلودگی را در مبدا از بین ببرد به ویژه این امر در خصوص آلودگی پلاستیک در زمین و دریا موثر است.
حفظ و حراست از کره زمین یک نگرانی جهانی و مسئولیت جمعی است. دولت هایی که سنگینی آلودگی اقیانوس ها را درک می کنند از خطرات فزاینده آن با خبرند و در تعامل باجوامع خود اقدامات و تدابیر جسورانه ای را با استناد بر شواهد برای جلوگیری از آلودگی در مبدا بکار می برند؛ اقدامی که برای جلوگیری از آلودگی اقیانوس ها و حفاظت از سلامت خود ما انسان ها ضرورت دارد.
دیدگاه خود را بنویسید