چرا پریود اتفاق می‌افتد؟

در هر چرخه قاعدگی، بدن برای حاملگی آماده می‌شود. ابتدا یک یا چند تخمک از تخمدان آزاد می‌شن و به سمت رحم حرکت می‌کنن. اگر در زمانی که تخمک در حرکت به سوی رحم است، اسپرم به آن برسد لقاح صورت می‌گیره و رویان یا نطفه تشکیل می‌شه. رویان می‌تونه پس از رسیدن به رحم، به دیواره داخلی اون متصل بشه تا دیواره رحم آن را محافظت کنه و نطفه از اون تغذیه کنه؛ به این مرحله از تشکیل جنین، لانه‌گزینی می‌گن. تنها سلول‌های تخمکی که بارور شدن و کامل لانه‌گزینی کردن می‌تونن به رشد خود ادامه بدن و تبدیل به جنین بشن. برای اینکه لانه‌گزینی موفق باشه هم زمان با تولید و آزادسازی تخمک از تخمدان، رحم هم دچار تغییراتی می‌شه تا در صورت وقوع لقاح، رحم آماده حمایت و تغذیه رویان باشه. اگر لقاح رخ نده و یا رویان نتونه به‌طور صحیح در بافت داخلی رحم لانه بگزینه، بافت لایه داخلی رحم از رشد می‌ایسته و ریزش می‌کنه تا برای شروع دوره دیگری از باروری آماده بشه.

اما دقیقا چه چیزی باعث خونریزی می‌شود؟

چرخه قاعدگی متکی به سیگنال‌های هورمونی هست. این هورمون‌ها هستن که تغییرات را به اندام‌های مختلف دیکته میکنن. در نیمه اول چرخه قاعدگی، یکی از تخمدان‌ها آماده آزاد کردن یک یا چند تخمک هست. این تخمدان همچنین مقدار قابل توجهی هورمون استروژن تولید می‌کنه. استروژن به لایه داخلی رحم، سیگنال شروع رشد را می‌دهد. بعد از آزاد شدن تخمک، تخمدان هورمون پروژسترون می‌سازه. پروژسترون هم به رشد لایه داخلی رحم کمک می‌کنه و آن را زنده نگه می‌داره تا اگر تخمک بارور شد بتونه لانه‌گزینی کنه. اگر تخمک بارور بشه و به رحم برسه، به لایه داخلی رحم متصل می‌شه، یعنی همان لانه‌گزینی، و به رشد خود ادامه می‌ده. از رشد رویان بافت جفت به وجود میاد که به جنین کمک می‌کنه تا از خون مادر تغذیه بکنه. علاوه بر آن جفت، هورمون پروژسترون ترشح می‌کنه. هورمونی که دوام حاملگی را تضمین می‌کنه. ولی هنگامی که رویان لانه‌گزینی نمی‌کنه و جفت تشکیل نمی‌شه، میزان پروژسترون و استروژن کاهش پیدا میکنه. بعد از کاهش هورمون‌ها، لایه داخلی رحم ریزش می‌کنه و پروستاگلاندین‌ها ترشح می‌شن. پروستاگلاندین باعث انقباض رحم و شروع پریود می‌شود. با شروع خونریزی چرخه قاعدگی از اول شروع می‌شه. پروستاگلاندین‌ها می‌توانند گرفتگی و درد در ناحیه شکمی‌ و یا اسهال در زمان پریود ایجاد کنن. علاوه بر خونریزی قاعدگی، بعضی از افراد هنگام تخمک‌گذاری یا آزاد شدن تخمک هم لکه‌بینی دارن.

چرا طول و شدت پریود تغییر می‌کند؟

در بعضی از افراد چرخه‌های قاعدگی در سال‌های ابتدایی بلوغ، نوسان دارن. اما معمولا بعد از چند سال، چرخه قاعدگی به ثبات نسبی می‌رسه و منظم و تکرارپذیر می‌شه. باید در هر چرخه، طول و شدت خونریزی یکسان باشه. هر چند ممکنه تغییراتی رو از چرخه‌ای به چرخه دیگر مشاهده کنین چون شدت و طول پریود شما بستگی به هورمون‌هاتون داره که می‌تونه به دلایل مختلفی کم و زیاد بشه. استرس، ورزش بیش از حد، رژیم غذایی یا مصرف قرص پیشگیری اضطراری – قرص صبح روز بعد از رابطه جنسی بدون محافظت- می‌تونه میزان هورمون‌ها را موقتا تغییر بده.

همچنین اگر تخمک گذاری شما دچار اختلال بشه و یا اتفاق نیفته، چرخه قاعدگی از نظم طبیعی‌اش خارج می‌شه. اگر تخمک‌گذاری رخ نده، ممکن است شما اصلا خونریزی نکنین، یا ممکن است دیرتر از حد معمول خونریزی کنین. همینطور ممکنه شدت و طول پریود متفاوتی را تجربه کنین. در زمان نوجوانی و یا قبل از یائسگی، تخمک‌گذاری نامنظم بسیار شایع ست. در این بازه‌های زمانی، رخ ندادن تخمک گذاری بیشترین دلیل نوسانات پریود مثل پریود نشدن و یا خونریزی شدید هست. علاوه بر این، بیماری‌هایی مثل داشتن پلیپ‌های رحمی، فیبروم رحمی‌ و یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هم می‌تونه پریود شما را دستخوش تغییر کنه. خونریزی شدید غیر قاعدگی و یا بعضی داروها هم روی شدت و طول قاعدگی اثر می‌گذارن.

چه نوع پریودی «عادی» است؟ یا به عبارت دیگر چه علایم و یا تغییراتی طبیعی هستند؟

  • چرخه قاعدگی نرمال یا عادی بین ۲۴ تا ۳۸ روز طول می‌کشه. یعنی هر پریود باید بین ۲۴  تا ۳۸ روز بعد از شروع پریود قبلی آغاز بشه.
  • پریود یاخونریزی قاعدگی که بین ۴ تا ۷ روز طول بکشه سالم و طبیعی هست.
  • میزان خونی که از بدن دفع می‌شه اگر بین ۵ تا ۸۰ میلی‌لیتر،‌حداکثر شش قاشق غذاخوری، باشد طبیعیه. متوسط پریود حدود ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری (۳۵ تا ۴۰ میلی‌لیتر) خون و بافت هست. افرادی که بیشتر از۵ تا ۶ قاشق غذاخوری خونریزی می‌کنن، «خونریزی سنگین» دارن. برای جذب مقدار طبیعی خونریزی (۵ تا ۸۰ میلی‌لیتر) حدودا به ۳ الی ۱۶ تامپون یا نوار بهداشتی نیازه. البته اندازه‌گیری میزان خونی که دفع می‌شه با نوار بهداشتی یا تامپون دقیق نیست. استفاده از فنجان قاعدگی روش دقیق‌تری برای اندازه‌گیری شدت پریود هست. توجه کنین که تخمین میزان خونریزی سخته و اغلب افراد آن را بیشتر از حد واقعی تخمین می‌زنن. اگر پریود شما خیلی شدید و یا دردناک است که باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه شما می‌شه حتما این مشکل را با کادر درمانی در میان بذارید. خونریزی طولانی مدت و شدید قاعدگی می‌تونه منجر به کم‌خونی بشه.
  • دیدن لخته خون به ویژه در روزهایی که خونریزی شدیدتر هست طبیعیه.
  • تغییر رنگ خون قاعدگی در طول پریود طبیعیه. معمولا هنگامی که شدت خونریزی کمه رنگ خونی که دفع می‌شه تیره‌تر هست.